Ngày 28 tháng 3 năm 2019, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (VASS) phối hợp với Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã tổ chức Hội thảo giữa kì Dự án Nâng cao năng lực cho Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (viết tắt là ADB TA-9449 VIE). Mục tiêu chính của Dự án là nhằm hỗ trợ kĩ thuật, nâng cao năng lực nghiên cứu cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học của VASS. Tham dự Hội thảo có đại diện các Bộ ngành của Việt Nam: Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đại diện Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam có GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Trưởng ban chỉ đạo Dự án; GS.TS. Đặng Nguyên Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch thường trực ban chỉ đạo dự án; PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, Trưởng Ban Quản lý Khoa học Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, thành viên ban chỉ đạo, Giám đốc dự án; cùng các thành viên ban chỉ đạo, ban hỗ trợ kĩ thuật dự án; các chuyên gia, các nhóm hỗ trợ kĩ thuật của VASS, nhóm Xây dựng sổ tay nghiên cứu, nhóm Quản lý tri thức, nhóm Cơ sở dữ liệu của Quản lý tri thức và các nhóm chuyên gia về giới và các vấn đề xã hội; cùng đại diện các viện nghiên cứu thuộc VASS. Về phía các tổ chức Quốc tế có ông Eric Sidgwick, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam; các cán bộ cấp cao của ngân hàng ADB; đại diện của đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, cùng các chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật cho dự án về Quản lý tri thức, Cơ sở dữ liệu; và Đại diện ba nhóm nghiên cứu mẫu theo chuẩn quốc tế của Dự án. GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Trưởng ban chỉ đạo Dự án phát biểu khai mạc. Thay mặt cho Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Chủ tịch nhiệt liệt chào mừng các đại biểu đến tham dự Hội thảo giữa kì Dự án hỗ trợ kĩ thuật, nâng cao năng lực cho Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Ông khẳng định Dự án hỗ trợ kĩ thuật, nâng cao năng lực cho Viện do Ngân hàng Phát triển Châu Á tài trợ từ Quỹ Giảm nghèo Nhật Bản là sự hỗ trợ kịp thời và hết sức cần thiết. Dự án đã thiết kế nhiều kết quả đầu ra gắn với thực hiện và hỗ trợ thực hiện năm nội dung trọng tâm trong phát triển của VASS giai đoạn 2011-2020. Cụ thể, Dự án nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, nâng cao chất lượng dịch vụ tri thức của VASS với những sản phẩm chủ yếu như Sổ tay lập kế hoạch và quản lý nghiên cứu; ba nghiên cứu với các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế; kế hoạch Quản lý tri thức cùng cơ sở dữ liệu về quản lý tri thức. Với các kết quả đầu ra và sản phẩm như trên, ông hy vọng dự án sẽ giúp việc quản lý nghiên cứu cũng như chất lượng nghiên cứu của VASS sẽ được nâng lên, đáp ứng được mục tiêu phát triển của khoa học xã hội nhân văn Việt Nam nói chung và VASS nói riêng. PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, Giám đốc Dự án giới thiệu về dự án Nâng cao năng lực cho Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Theo đó, dự án bắt đầu được chuẩn bị từ năm 2014, chính thức thông qua và thực hiện từ ngày 14/12/2017. Dự án có hai đầu ra chính: 1) Năng lực nghiên cứu được nâng cao; 2) Dịch vụ tri thức được nâng cao. Đầu ra 1 có các sản phẩm: Sổ tay về lập kế hoạch và quản lý chất lượng nghiên cứu; 3 nghiên cứu hướng tới chuẩn quốc tế về chuỗi giá trị trong lĩnh vực nông nghiệp (chè, vải), năng lượng mặt trời và phát triển nhân lực chất lượng cao để phát triển bền vững. Đầu ra 2 có các sản phẩm: Kế hoạch quản lí tri thức đảm bảo bình đẳng giới và hòa nhập xã hội; Cơ sở dữ liệu về quản lí tri thức; Kế hoạch hành động chia sẻ tri thức hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thông qua hội thảo, đối thoại chính sách và vận động chính sách. Kỳ vọng của VASS là Dự án giúp nâng cao năng lực nghiên cứu, đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế; hệ thống quản lý khoa học chuyên nghiệp và hiệu quả hơn cả ở cấp VASS và các viện nghiên cứu chuyên ngành; các nghiên cứu có đóng góp tích cực hơn đối với việc tư vấn và vận động chính sách; tăng mức độ phổ biến và tra cứu cho các kết quả nghiên cứu, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu của Đảng, Chính phủ và của xã hội. Tiếp đó, PGS.TS. Đặng Thị Thanh Huyền, chuyên gia về cải thiện chất lượng nghiên cứu trình bày Dự thảo báo cáo giữa kỳ. GS. M. Nagao, Trưởng nhóm chuyên gia tư vấn có bài trình bày về các báo cáo chính. TS. Serafin D. Talisayon, Chuyên gia quốc tế về quản lý và chia sẻ tri thức trình bày về kế hoạch quản lý và chia sẻ tri thức. Các đại biểu tham dự Hội thảo cũng đã thảo luận về các kết quả đạt được của Dự án hỗ trợ kĩ thuật, nâng cao năng lực từ khi bắt đầu cho đến nay và các công việc đang và sẽ triển khai trong thời gian tới.

Trong hai ngày, 27-28/3/2019, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã tổ chức Hội thảo “Xây dựng kế hoạch hành động về chăm sóc dài hạn tại Việt Nam: Nguồn nhân lực – cơ chế tài chính” trong khuôn khổ Dự án RETA 9111 “Tăng cường năng lực về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại một số quốc gia đang phát triển”. Dự án được thực hiện với mục tiêu xây dựng cơ sở kiến thức trong khu vực về xây dựng hệ thống, dịch vụ và nguồn tài chính cho chăm sóc dài hạn, nâng cao năng lực trong lập kế hoạch hành động đa ngành cho chăm sóc dài hạn và xây dựng mạng lưới chia sẻ kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực hiện. Tham gia Hội thảo có PGS. TS. Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế; ông Phạm Đại Đồng, Trưởng phòng Chính sách, Cục bảo trợ xã hội, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; Các đại diện đến từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam; Đại diện các tổ chức quốc tế WHO, ADB, HelpAge International Việt Nam, UNFPA; Đại diện các bệnh viện, viện nghiên cứu, trường đại học, các trung tâm chăm sóc người cao tuổi, và các chuyên gia thuộc viện Y – Xã hội học. Trong ngày làm việc thứ nhất, ở phiên mở đầu, TS. Bùi Đại Thụ, Viện Nghiên cứu Y – Xã hội học, chuyên gia tư vấn ADB đã trình bày tóm lược về các nội dung đạt được trong quá trình xây dựng kế hoạch hành động chăm sóc dài hạn trong các cuộc hội thảo tổ chức trong năm 2018. Tiếp theo đó, bà Meredith Wyse, đại diện HelpAge International trình bày các nội dung tổng quan về các vấn đề tài chính cho chăm sóc dài hạn. Ở phiên thứ hai, các đại diện từ các đơn vị có liên quan đã thảo luận về vấn đề xây dựng nguồn nhân lực cho chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi ở Việt Nam. Chia sẻ tại hội thảo, Bà Meredith Wyse cho biết hiện tại trên toàn thế giới đang thiếu khoảng 13,6 triệu nhân lực làm công tác chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi, trong đó riêng khu vực Châu Á, Thái Bình Dương thiếu khoảng 8 triệu người. Đa phần số nhân viên chăm sóc dài hạn là phụ nữ, thậm chí ở một số quốc gia tỷ lệ nữ làm công tác này chiếm tới hơn 90%. Đồng thời, có một xu hướng già hóa trong nguồn nhân lực chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi. Đại diện từ các đơn vị chăm sóc người cao tuổi cũng có những chia sẻ về bài học kinh nghiệm từ các tổ chức trong nước và quốc tế về chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực. Trong phiên cuối cùng của hội thảo, bản dự thảo Đề xuất kỹ thuật cho phát triển Kế hoạch hành động về Chăm sóc dài hạn và các bước tiếp theo đã được trình bày và thảo luận. Các ý kiến thảo luận tập trung vào hai nội dung chính gồm các đề xuất về nguồn nhân lực và nguồn tài chính cho chăm sóc dài hạn đối với người cao tuổi.

Tóm tắt: Dựa trên các tài liệu nghiên cứu quốc tế, bài viết phân tích khái niệm sự tham gia của trẻ em, mức độ và các vấn trẻ em được tham gia trong gia đình. Nhìn chung, các nghiên cứu quốc tế đã đưa ra các khái niệm và nhiều cách hiểu về sự tham gia của trẻ em; mức độ tham gia và vấn đề trẻ em được tham gia trong gia đình cũng có sự khác nhau. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của trẻ em trong gia đình bao gồm cả các yếu tố thúc đẩy và các yếu tố cản trở như yếu tố giới, năng lực của cá nhân trẻ, thái độ của cha mẹ, khu vực sống, loại hình gia đình... Nghiên cứu này cho rằng trẻ em được thể hiện ý kiến, quan điểm và được tham gia vào việc ra quyết định về các vấn đề liên quan của bản thân ở các cấp độ là rất quan trọng, vì thông qua sự tham gia của trẻ em sẽ đảm bảo tính dân chủ, công bằng trong gia đình.

Tóm tắt: Trao quyền kinh tế của phụ nữ được thừa nhận là một trong những vấn đề cốt lõi để hiện thực hóa các quyền của phụ nữ, hướng tới việc đạt được các mục tiêu phát triển như tăng trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả giảm nghèo, cải thiện giáo dục và sức khỏe. Trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành những bước đi quan trọng về cải cách kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng, quá trình tái cơ cấu nền kinh tế đem lại cả cơ hội và thách thức cho người lao động, trong đó có lao động nữ. Dựa trên việc rà soát các báo cáo phân tích, các nghiên cứu và số liệu, bài viết chỉ ra mối liên hệ giữa trao quyền kinh tế của phụ nữ và cải cách kinh tế, các vấn đề hiện nay về quyền năng kinh tế của phụ nữ trong bối cảnh tái cơ cấu nền kinh tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và một số trao đổi về chính sách.

Tóm tắt: Hôn nhân và gia đình là chủ đề “nóng” được đề cập thường xuyên trên báo chí truyền thông dưới nhiều khía cạnh phong phú. Nghiên cứu này tìm hiểu xem chủ đề nào về hôn nhân-gia đình được đề cập đến nhiều, hình ảnh nam và nữ xuất hiện trong gia đình như thế nào, cụ thể: vai trò trong việc giữ gìn hạnh phúc gia đình được gán cho ai, thủ phạm và nguyên nhân gây ra bạo lực gia đình là ai, phân công lao động theo giới trong gia đình được phản ánh như thế nào trên các loại hình báo chí truyền thông. Thông qua nghiên cứu nhằm khắc phục và loại bỏ dần các định kiến giới trong thông điệp truyền thông, góp phần thúc đẩy bình đẳng giới.

Tóm tắt: Dựa vào nguồn dữ liệu nghiên cứu định lượng khảo sát năm 2016 tại Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, bài viết nhận diện loại hình mạng lưới xã hội và liên kết mạng lưới xã hội trong sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình, đồng thời bàn luận về liên kết mạng lưới trong phát triển kinh tế hộ gia đình ở nông thôn Tây Nguyên trong bối cảnh Việt Nam chuyển đổi hội nhập. Nghiên cứu chỉ ra rằng hộ gia đình người Ê-đê ở xã Ea Tu đã và đang có những MLXH khác nhau và nó có vai trò nhất định trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy các liên kết của hộ gia đình với hội nghề nghiệp, thương nhân, đại lý thu mua, người cho vay lãi… có mức độ mạnh trong các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Trong khi đó, mối liên kết với gia đình, dòng họ, cộng đồng chỉ có ý nghĩa trong đời sống tinh thần và trong một vài hoạt động kinh tế ví dụ như những hỗ trợ về nhân công khi vào mùa thu hoạch.