Tóm tắt:Tại Hội nghị cấp cao của Liên Hợp Quốc về hạnh phúc và phúc lợi xã hội được tổ chức năm 2012, cơ quan này đã khuyến cáo các quốc gia nên coi hạnh phúc là thước đo đúng đắn của tiến bộ xã hội và là mục tiêu của chính sách công (World Happiness Report, 2012). Điểm quan trọng trong tiến trình đó là cần xác định mối tương quan của hạnh phúc với các yếu tố kinh tế, xã hội, môi trường và phúc lợi. Báo cáo Hạnh phúc thế giới đã căn cứ vào luận điểm quan trọng trên đây để phát triển thành các chủ đề trọng tâm của các báo cáo hằng năm. Mối quan hệ giữa bình đẳng giới và hạnh phúc là chủ đề trọng tâm của Báo cáo Hạnh phúc thế giới năm 2016. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng: bình đẳng giới là một phần không thể thiếu của hạnh phúc. Bình đẳng giới có mối quan hệ với hạnh phúc nhưng rất phức tạp và nhiều sắc thái. Khi định kiến giới không bị phá vỡ thì phụ nữ và nam giới sẽ tiếp tục phải đối mặt với bất công giới ngay cả khi có cơ hội bình đẳng. Và điều này làm ảnh hưởng đến cảm nhận hạnh phúc. Do đó, các can thiệp về bình đẳng giới có mục tiêu không chỉ đem lại điều kiện tốt hơn cho phụ nữ và nam giới mà còn để tăng cường hạnh phúc tổng thể của cả hai giới. Bài viết sử dụng phương pháp tổng quan tài liệu, trong đó nguồn tài liệu chính là 09 Báo cáo Hạnh phúc thế giới (từ năm 2012 đến năm 2021).

Tóm tắt:Văn hóa gia đình Việt Nam truyền thống luôn coi người đàn ông là trụ cột gia đình với ý nghĩa là người chủ trong quản lý và duy trì sự ổn định và bền vững của gia đình. Trụ cột gia đình mang cả nghĩa đen và nghĩa bóng, vừa là trụ cột kinh tế đồng thời cũng là trụ cột tinh thần. Trải qua sự biến đổi và phát triển của đời sống kinh tế, văn hóa và chính trị, liệu những giá trị được gắn cho vai trò trụ cột gia đình của nam giới có sự thay đổi hay vẫn được giữ nguyên và nếu có thì thay đổi theo hướng nào? Sự thay đổi đó sẽ theo hướng nghiêng về giá trị vật chất hay nghiêng về giá trị tinh thần? Dựa vào dữ liệu của nghiên cứu định tính tại một xã nông thôn ngoại thành Hà Nội, bài viết sẽ đi tìm câu trả lời cho vấn đề trên. Kết quả cho thấy giá trị tinh thần được cho là quan trọng hơn giá trị vật chất vì vật chất có thể vay mượn còn tinh thần, nền nếp của một gia đình là không thể.

Tóm tắt:Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tài liệu sẵn có và phỏng vấn sâu nhằm tìm hiểu nhận thức và cách thức ứng phó với các rủi ro khi sử dụng internet của trẻ em hiện nay. Dữ liệu khảo sát định tính được sử dụng để phân tích trong nghiên cứu này gồm 26 cuộc phỏng vấn sâu trẻ em là các học sinh từ 11 đến 17 tuổi hiện đang đi học ở Hà Nội, và 4 phỏng vấn sâu phụ huynh có con trong lứa tuổi trên. Kết quả nghiên cứu cho thấy trẻ em nhận thức tương đối tốt về một số rủi ro có thể xảy ra khi sử dụng internet và biết cách phòng ngừa nó. Trẻ ưa dùng các biện pháp ôn hòa khi gặp các rủi ro trực tuyến như bị bắt nạt/xúc phạm, bị lừa tiền, bị quấy rối. Các bạn nữ được cho là dễ gặp rủi ro hơn và cũng chịu hậu quả nặng nề hơn các bạn nam do các em tương tác trên mạng xã hội nhiều hơn, cả tin và dễ bị tổn thương. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tuy internet mang lại nhiều nguy cơ, nhưng có thể vì phần lớn các em chưa trải nghiệm các vấn đề trực tuyến nghiêm trọng nên hầu hết đều cho rằng lợi ích mà internet mang lại cho trẻ em lớn hơn nhiều so với các rủi ro. Đây cũng là một gợi ý đáng cân nhắc trong bối cảnh các nghiên cứu về chủ đề này dường như quá tập trung vào những tác hại của internet, điều này có thể làm suy yếu khả năng tiếp cận công nghệ kỹ thuật số của trẻ em để hiện thực hóa các quyền của mình.

Tóm tắt:Vận dụng cách tiếp cận văn hóa, phân bổ nguồn lực tương đối và phương pháp phân tích tương quan hai biến, đa biến, bài viết tìm hiểu thực trạng bình đẳng giới trong các quyết định về hoạt động cộng đồng ở gia đình dân tộc Dao tại Lạng Sơn dựa trên số liệu khảo sát 131 đại diện hộ gia đình ở Lạng Sơn năm 2019 của Đề tài cấp Quốc gia “Một số vấn đề cơ bản về bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số nước ta” (CTDT 21.17, 2018-2019) thuộc Chương trình Khoa học và Công nghệ cấp quốc gia giai đoạn 2016-2020 về “Những vấn đề cấp bách về dân tộc thiểu số và chính sách dân tộc ở Việt Nam đến năm 2030”. Kết quả phân tích cho thấy, xu hướng cả hai vợ chồng là người quyết định chính các hoạt động cộng đồng là xu hướng chủ đạo trong giai đoạn hiện nay. Vai trò người chủ hộ trong gia đình người Dao vẫn có vị trí quan trọng song việc người chồng/người vợ là chủ hộ không có tác động đáng kể đến khả năng cả hai vợ chồng là người quyết định chính các hoạt động cộng đồng. Sự chênh lệch về học vấn và thu nhập giữa vợ và chồng không làm tăng hay giảm khả năng cả hai vợ chồng là người quyết định chính trong hoạt động này.

Tóm tắt:Sinh kế là một trong những chủ đề nghiên cứu phát triển được quan tâm từ nhiều thập niên trước, tuy vậy đây vẫn luôn là vấn đề quan trọng bởi nó liên quan tới các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ. Đặt trong bối cảnh môi trường tự nhiên và xã hội luôn có những biến động, đặc biệt là các hiện tượng biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh liên tục xảy ra, thì ổn định và bền vững sinh kế vẫn là một ưu tiên. Trên cơ sở thực hiện đề tài cấp cơ sở “Sinh kế và ứng phó của các gia đình làm du lịch cộng đồng dưới tác động Covid-19” (Nghiên cứu trường hợp thành phố Hội An) do Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới chủ trì, bài viết này tập trung tổng quan các tài liệu về chiến lược ứng phó về sinh kế với các cú sốc và căng thẳng nhằm khái quát một số cách tiếp cận nghiên cứu về vấn đề này. Từ đó, bài viết xây dựng khung phân tích để làm cơ sở nghiên cứu về chiến lược ứng phó trong sinh kế của hộ gia đình với các cú sốc, căng thẳng nói chung và xác định một số luận điểm quan trọng để làm nền tảng phân tích, đánh giá các vấn đề từ nghiên cứu trường hợp.

Tóm tắt:Nội dung bài viết là kết quả nghiên cứu của đề tài "Niềm tin tôn giáo với sức khỏe tinh thần của người cao tuổi ở nông thôn” do Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới chủ trì thực hiện năm 2021. Kết quả nghiên cứu cho thấy người cao tuổi tham gia khá tích cực vào các hoạt động tôn giáo. Có sự khác biệt về giới tính, mức sống trong việc người cao tuổi tham gia các hoạt động tôn giáo. Phụ nữ cao tuổi, có mức sống nghèo tham gia vào các hoạt động tôn giáo nhiều hơn so với nhóm nam giới cao tuổi và những người có điều kiện sống tốt hơn. Nghiên cứu này cũng thấy rằng, tham gia các hoạt động tôn giáo mang lại cho người cao tuổi những cảm xúc tích cực về tinh thần, giúp họ cảm thấy hạnh phúc, tăng thêm sự lạc quan và niềm tin vào cuộc sống. Đây cũng là cơ sở thực tiễn quan trọng để xây dựng những giải pháp hữu ích hơn nữa trong công tác chăm sóc sức khỏe nói chung, sức khỏe tinh thần nói riêng cho người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số đang gia tăng hiện nay.