Tóm tắt: Bài viết tổng quan những vấn đề liên quan cần được xem xét trong quá trình thực hiện cam kết quốc tế về bình đẳng giới và hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững ở Việt Nam trên cơ sở tinh thần và nội dung Công ước Liên hợp quốc về xóa bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW), cũng như phương hướng hoàn thiện pháp luật Việt Nam về bình đẳng giới trong giai đoạn tới. Trên cơ sở đó, đưa ra những khuyến nghị hướng tới việc hoàn thiện và áp dụng pháp luật về bình đẳng giới và quyền con người trong bối cảnh thực tiễn về văn hóa, kinh tế và xã hội của Việt Nam.

Tóm tắt: Trong gia đình Việt Nam từ xa xưa đến ngày nay vẫn luôn có những giá trị cơ bản mang mẫu số chung như kính trên dường dưới, con cháu hiếu thuận, vợ chồng chung thủy, anh em hòa thuận, v.v. Các giá trị đó của gia đình Việt Nam được làm sâu sắc thêm trong quá trình hội nhập với những giá trị tôn giáo khác nhau từ nền tảng văn hóa phương Đông (Nho giáo, Phật giáo) và văn hóa phương Tây (Công giáo). Tuy nhiên, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế đã phần nào tác động đến các hệ giá trị gia đình làm cho các hệ giá trị không còn như trước khiến con người mất niềm tin vào cuộc sống. Nhằm tìm hiểu những ảnh hưởng của giá trị tôn giáo tới việc định hình các giá trị văn hóa cơ bản của Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây, bài viết giới thiệu một số giá trị tôn giáo, giá trị văn hóa gia đình, từ đó phân tích những tác dụng của giá trị tôn giáo trong đời sống gia đình Việt Nam hiện nay.

Tóm tắt: Dựa trên một khảo sát xã hội học trực tuyến với 82 khách thể, bài viết tìm hiểu và phân tích hệ giá trị xã hội cơ bản của những người trẻ (ở đây gọi là thế hệ Z) ở Thành phố Hồ Chí Minh trên một số chiều cạnh chủ yếu là hệ giá trị về cuộc sống, hệ giá trị về quan hệ xã hội, hệ giá trị về lí tưởng, niềm tin và tình cảm trong mối tương quan so sánh với hệ giá trị xã hội đó ở người cao tuổi thế hệ X. Kết quả cho thấy, cùng với sự biến đổi không gian và điều kiện sống ngày càng hiện đại, hội nhập quốc tế và độ “mở” ngày càng cao, thang bậc giá trị cũng như hệ giá trị xã hội theo nhìn nhận, suy nghĩ và đánh giá của thế hệ Z đang biến đổi đa chiều, phức tạp. Điều này khiến giới nghiên cứu, các nhà quản lý, nhà giáo dục của Việt Nam cần có những quan tâm thích đáng và những chính sách kịp thời, hiệu quả trong thời gian tới.

Tóm tắt: Nghiên cứu sử dụng số liệu Điều tra đánh giá các mục tiêu trẻ em và phụ nữ (MICS) Việt Nam năm 2014 để tìm hiểu việc thực hiện vai trò của bố mẹ trong chăm sóc, hỗ trợ phát triển cho con ở tuổi mẫu giáo. Kết quả phân tích cho thấy, người vợ có tỷ lệ cao hơn người chồng trong các hoạt động chăm sóc, hỗ trợ phát triển cho con. Bố mẹ là người Kinh, có học vấn cao hơn; gia đình có mức sống cao hơn và ít người hơn, ở khu vực thành thị và đồng bằng sông Hồng thì con được chăm sóc, hỗ trợ phát triển nhiều hơn. Có thể thấy, học vấn, địa vị kinh tế - xã hội cũng như điều kiện sống có ảnh hưởng đến việc thực hiện vai trò của bố mẹ trong hoạt động chăm sóc, hỗ trợ phát triển cho trẻ em.

Tóm tắt: Vận dụng các cách tiếp cận hiện đại hóa, phân bổ nguồn lực tương đối, văn hóa và phương pháp phân tích đa biến, bài viết kiểm chứng ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế-xã hội, văn hóa đến sự tham gia của người vợ trong việc quyết định làm kinh tế trong gia đình dựa trên số liệu khảo sát của Đề tài “Một số vấn đề cơ bản về bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số nước ta” năm 2017-2020 thuộc Chương trình Khoa học và Công nghệ cấp Quốc gia về “Những vấn đề cấp bách về dân tộc thiểu số và chính sách dân tộc ở Việt Nam đến năm 2030” và kết quả khảo sát của Đề tài cấp Cơ sở năm 2020 “Quyền quyết định của phụ nữ và nam giới trong gia đình người dân tộc Chăm ở Ninh Thuận” của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới. Kết quả cho thấy, đa số người vợ đã tham gia vào các việc quyết định làm kinh tế trong gia đình. Tuy nhiên, khả năng tham gia quyết định làm kinh tế nhiều hơn ở nhóm người vợ có chồng ở độ tuổi 31-40 và ở nhóm có chồng đã từng tham gia các buổi họp/tập huấn/tuyên truyền liên quan đến nội dung bình đẳng giới; Khả năng tham gia quyết định của người vợ giảm khi thu nhập của người vợ thấp hơn chồng và vợ/chồng có quan điểm người chồng nên là người quyết định việc sản xuất/kinh doanh của gia đình.

Tóm tắt: Xác định giữa vợ và chồng, ai là người quyết định các công việc gia đình là chỉ báo quan trọng đo lường mức độ bình đẳng giới trong gia đình. Dựa trên phân tích số liệu khảo sát từ 1128 đại diện hộ gia đình có con tuổi 10-17 ở 6 quận/huyện thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, bài viết cung cấp bức tranh sơ bộ về thực trạng vấn đề quyền ra quyết định trong các gia đình. Các phân tích hai biến và đa biến đã được áp dụng. Kết quả cho thấy sự bảo lưu truyền thống còn thể hiện khá rõ ở một số hoạt động vốn được coi là do người chồng hay người vợ quyết định như: chi tiêu hàng ngày; tổ chức giỗ, Tết; chăm sóc trẻ nhỏ (phụ nữ quyết định) và xây sửa nhà; mua đồ đạc đắt tiền; định hướng việc làm cho con; quan hệ bên ngoài gia đình (nam giới quyết định). Tuy nhiên, nhìn chung bức tranh về bình đẳng giới trong việc ai là người có quyền ra quyết định trong gia đình ở Thành phố Hồ Chí Minh có gam màu sáng hơn so với tình trạng của cả nước. Yếu tố học vấn và thu nhập có vai trò quan trọng đối với việc xác định ai là người ra quyết định cuối cùng trong gia đình, những người vợ có học vấn từ trung cấp trở lên là người có nhiều khả năng được quyết định cuối cùng hơn so với người vợ có học vấn thấp hơn; thu nhập ngang hoặc hơn người chồng giúp người vợ nhiều khả năng có quyền ra quyết định cuối cùng hơn. Vì vậy, nâng cao học vấn và thu nhập cho phụ nữ có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy bình đẳng giới trong đời sống gia đình.