Già hóa dân số đã và đang tác động đến kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia. Sự phát triển của công nghệ thông tin (IT) cùng với chuyển đổi số được kỳ vọng là “chìa khóa” tháo gỡ thách thức này ở Việt Nam, nhất là trong đại dịch COVID-19. Tác giả đã tiến hành khảo sát 128 người cao tuổi tại Thành phố Hồ Chí Minh để nghiên cứu: (1) Việc tiếp cận, sử dụng và trải nghiệm tiện ích công nghệ thông tin nhằm phục vụ đời sống trong đại dịch, và (2) Quan điểm, thái độ của họ về vấn đề này. Bài viết sử dụng công cụ SPSS phiên bản 25.0 để phân tích mô tả, kiểm định Chi-square, T-test, One-way ANOVA và phân tích nhân tố. 75% người cao tuổi tiếp cận thông tin về đại dịch qua báo mạng/báo điện tử, 62,5% qua kênh truyền hình quốc gia, địa phương. Để vượt qua tâm lý tiêu cực do COVID-19, người cao tuổi có xu hướng tìm đến sự trợ giúp của IT. Tuy vậy, họ cũng ít sử dụng phần mềm và công nghệ do chính quyền thiết kế khuyến cáo sử dụng để chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bản thân bởi 50% cho rằng “chưa quen cách sử dụng”. Nghiên cứu còn cho thấy người cao tuổi bày tỏ thái độ và niềm tin vào vai trò tích cực của IT đối với cuộc sống của họ trong và hậu đại dịch.

Bài viết là một phần kết quả nghiên cứu của đề tài khoa học cấp cơ sở năm 2016 “Cảm nhận về tuổi già ở người cao tuổi” do Viện Tâm lý học chủ trì. Kết quả nghiên cứu trên mẫu chọn gồm 100 người cao tuổi ở hai nhóm người cao tuổi sống ở Tây Mỗ (một xã ven đô mới lên phường thuộc quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) và nhóm thứ hai sống ở xã Quỳnh Châu (một xã thuần nông thuộc huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình). Kết quả nghiên cứu cho thấy có đến một nửa số người được hỏi cho rằng giai đoạn tuổi già là khoảng thời gian có giá trị bởi “người cao tuổi có kinh nghiệm, dạy con cháu những điều mình biết”; là giai đoạn “sống vui, sống khỏe, sống có ích” và cho họ cảm giác đã hoàn thành trách nhiệm với gia đình và xã hội. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy một tỷ lệ khá cao (80% người cao tuổi) nhận thấy tuổi già là lúc “ốm yếu, sức khỏe giảm sút”; họ cảm thấy cô đơn, tâm lý không thoải mái, tiêu cực; cho mình là gánh nặng đối với con cháu, xã hội; bản thân họ cũng bị thiếu thốn về kinh tế và tuổi già là lúc mọi thứ trở nên tồi tệ, ít hữu ích hơn.

Từ đầu tháng 3 năm 2020, trong đợt dịch đầu tiên, Hà Nội bắt đầu thí điểm cho các trường tổ chức học trực tuyến nhằm ứng phó với tình hình dịch COVID-19. Đây là giải pháp hữu hiệu để tiếp tục kế hoạch học tập của các trường. Tuy nhiên, học trực tuyến cũng là tác nhân xáo trộn nếp sinh hoạt, nếp sống và làm việc của nhiều gia đình, không phân biệt tình trạng thu nhập, tôn giáo hay nghề nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy có những thay đổi trong gia đình công nhân có con học trực tuyến trong dịch COVID-19. Những thay đổi đó có thể kể đến là: không gian sinh hoạt, thời gian ăn cơm, mức độ thu nhập và chi tiêu của gia đình công nhân. Mặc dù không khảo sát cụ thể tình trạng bạo lực có diễn ra như thế nào trong gia đình công nhân nhưng nhóm nghiên cứu nhận thấy hệ quả của học trực tuyến cũng đã làm ảnh hưởng hay xuất hiện xung đột giữa cha mẹ và con cái, hay xung đột giữa các con với nhau.

Trong khoảng hơn một thập niên gần đây, khái niệm sự tham gia của cộng đồng trong quản trị tài nguyên nước mới được đặt ra ở Việt Nam. Tuy nhiên, sự tham gia của cộng đồng vẫn chưa phổ biến, đặc biệt là phụ nữ dù họ nằm trong nhóm dễ bị tổn thương và chịu nhiều tác động bất lợi của thiên tai, biến đổi khí hậu và rủi ro liên quan đến nước. Dựa trên kết quả khảo sát ở ba tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long là An Giang, Cần Thơ và Sóc Trăng, bài viết phân tích về nhu cầu và sự tham gia của người dân trong sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước. Kết quả nghiên cứu cho thấy nước là một tài sản sinh kế quan trọng và các vấn đề về nguồn nước đang ảnh hưởng bất lợi tới đời sống và sản xuất của người dân. Nghiên cứu cũng cho thấy vai trò của cộng đồng, chính quyền trong giải quyết và quản lý nguồn nước còn hạn chế; còn ở cấp độ hộ gia đình, vai trò giới trong ứng phó khi có vấn đề về nguồn nước là khá rõ, phụ nữ tham gia vào việc giải quyết khó khăn về nguồn nước thấp hơn không đáng kể so với nam giới. Việc tham gia các lớp tập huấn, tham gia vào việc quản trị nước ở địa phương của người dân, đặc biệt là phụ nữ cũng còn thấp. Vì vậy, việc tổ chức tập huấn và truyền thông về tài nguyên nước cho người dân, đặc biệt là phụ nữ, là rất cần thiết để giúp họ nhận diện được các vấn đề về nguồn nước, nâng cao kỹ năng ứng phó và quản lý nguồn nước nhằm ứng phó tốt hơn với biến đổi khí hậu và thiên tai đang diễn biến ngày càng phức tạp.

Tóm tắt: Bài viết tìm hiểu về cách thức các vấn đề liên quan đến giới và tình dục được khắc họa trong các quảng cáo thực phẩm chức năng tăng cường sinh lý nam giới. Kết quả phân tích chín mẫu quảng cáo về cùng chủ đề phát sóng trên VTV3 từ năm 2011 đến nay cho thấy khi tiệm cận cơ thể nam giới từ góc độ y tế và sức khỏe, các quảng cáo đã sử dụng và củng cố các giá trị chuẩn mực tình dục khác giới. Trong đó, thực hành tình dục phổ biến là giữa nam và nữ, hạn chế ở quan hệ tình dục và phục vụ cho mục đích sinh sản. Khoái cảm tình dục của nữ giới được đề cập, tuy nhiên, được sử dụng như một thước đo cho mối quan hệ tình dục có chất lượng, lý tưởng và minh chứng cho nam tính của người đàn ông. Về bản chất, để tiếp thị những lời hứa phục hồi sinh lực vốn tự nhiên dồi dào của nam giới, các quảng cáo này vô hình chung đã khắc sâu thêm những kỳ vọng xã hội sẵn có về giới và tình dục, và đặt ra thêm nhiều gánh nặng cho cả hai giới.